Memorabele Mystiek: De Rationale-passage Uit Jan Van Ruusbroecs Vanden Geesteliken Tabernakel (Antwerpse Studies over Nederlandse Literatuurgeschiedenis)

Vanden geesteliken tabernakel (ca. 1350) is het omvangrijkste werk van de bekende Brabantse mysticus Jan van Ruusbroec. Net als in zijn andere traktaten verwoordt Ruusbroec in het Tabernakel zijn visie op het mystieke leven, ditmaal aan de hand van een uiteenzetting over het tabernakel uit het boek Exodus. De exegetische opzet en de morele doelstellingen brengen met zich mee dat het Tabernakel vooral veel gedetailleerde beschrijvingen en talloze ver doorgedreven allegoriseringen bevat. Deze aanpak sprak het laatmiddeleeuwse lezerspubliek aan - het Tabernakel kende een ruime verspreiding - maar is er tegelijkertijd voor verantwoordelijk dat dit werk vandaag de dag nog maar weinig lezers vindt. Met uitzondering van enkele theologische studies is het amper het onderwerp geweest van wetenschappelijk onderzoek. Memorabele mystiek is een van de eerste pogingen om dit hiaat op te vullen, en wel met een literaire analyse van de passage waarin de borstlap of het rationale van de hogepriester wordt geallegoriseerd. Met de middeleeuwse visie op de rol van het geheugen of de memoria als uitgangspunt, wil deze tekstuele studie meer inzicht bieden in de intenties van de auteur met betrekking tot de manier waarop het Tabernakel bij zijn publiek diende te functioneren. Ruusbroec blijkt geheugentechnieken toe te passen die de interiorisatie van de morele boodschap bij de lezers dienden te bevorderen. Dat doet vermoeden dat het Tabernakel naast zijn didactische opzet ook en misschien wel vooral de ambitie had om als vertrekpunt en leidraad te fungeren bij het meditatieproces van de lezer.